Het wereldspel meet emoties

Evi’s wereld

Ze is pas zes en op school iedereen de baas: Evi. Ze slaat haar juf, schreeuwt tegen de directrice en bijt haar klasgenootjes. Thuis laat Evi zien dat zij al op hoog niveau kan lezen en schrijven, maar op school toont zij dit niet. Evi wil op school namelijk niet werken, geen enkele dag; zij weigert te doen wat de leerkracht vraagt. De leerkracht en de ouders van Evi zijn wanhopig. Evi’s vader belt KEI.

Een week later bouwt Evi op de tafel in het KEIK-centrum met het wereldspel een dorp: huisjes, bomen, mensen, dieren en auto’s. Na een kwartier is Evi klaar. ‘Dit is mijn wereld’, zegt ze vol trots. En dat klopt: het wereldspel is een non-verbaal projectief onderzoeksinstrument en het dorp dat op tafel staat is een projectie, een weergave van Evi.

Het wereldspel toont Evi’s kwaliteiten: hoe Evi met haar wereld omgaat (het pedagogische aspect), hoe zij de wereld verkent (het cognitieve aspect) en hoe zij de wereld beleeft (het affectieve aspect.) In twee andere artikelen kun je lezen over het pedagogische en het cognitieve aspect van het wereldspel. In dit artikel gaat het voornamelijk over het affectieve aspect; Evi’s beleving.

Zie mij!

Het wereldspelmateriaal dat Evi in haar dorp heeft gebruikt, weerspiegelt kracht en leiderschap; twee prachtige kwaliteiten voor een mensenkind van zes jaar oud. In haar dorp (niet het dorp dat hier staat afgebeeld) is tevens te zien dat Evi een vechter is en dat zij er in het leven vaak alleen voor staat. Evi verbindt zich niet of nauwelijks met andere mensen en distantieert zich van haar omgeving. In haar dorp is ook zichtbaar dat Evi het niet makkelijk heeft in de communicatie met de mensen om haar heen. Het wereldspel maakt duidelijk dat Evi boos is en veel protestgedrag vertoont.

Als Evi en haar ouders na het onderzoek weer naar huis zijn gegaan en de KEI-medewerker samen met een collega het dorp van Evi bekijkt, concluderen zij dat Evi de achterkant van haar kwaliteiten leeft: Evi handelt vanuit de schaduwkant van haar kracht.

De KEI-medewerkers gaan vervolgens in het wereldspel op zoek naar de oorzaak hiervan en die ontdekken ze snel: uit het dorp dat Evi heeft gebouwd blijkt dat Evi op cognitief gebied een enorme ontwikkelingsvoorsprong heeft: zij bouwt als een kind van dertien jaar.

Geen wonder dat Evi zich eenzaam en niet begrepen voelt: op school is sprake van onderpresteren. Er wordt van Evi gevraagd of zij cognitief werk wil leveren op een veel lager niveau dan dat zij feitelijk aankan. Van Evi wordt verwacht dat zij denkt op het niveau van een kind van 6. Evi denkt echter als een beginnende puber en zit in groep 3!

Evi voelt zich absoluut niet op haar gemak op school. We kunnen rustig stellen dat zij zich op school onveilig voelt. Om dit onveilige gevoel te verdoven, heeft Evi een overlevingstactiek ontwikkeld: zij vecht. Evi voert een strijd met de buitenwereld. Haar strijd is een roep om hulp: zie mij! 

Intelligentie en affectie

Dat de leerkracht Evi’s hoge intelligentie niet heeft opgemerkt en herkend, is niet verwonderlijk. De ontwikkelingspsychologie gaat er vanuit dat affectieve factoren, zoals emoties en gevoelens, een grote rol spelen in de wijze waarop een mens z’n intelligentie kan inzetten. Het leerproces staat vaak in direct verband met sociale en/of emotionele problemen.  

Het vechtgedrag van Evi lag aan de oppervlakte en vroeg zoveel aandacht, dat Evi niet in staat is geweest om samen met haar leerkracht te kijken wat er onder de vecht-laag aan intellect verscholen lag.

Het wereldspel heeft de diepere laag van Evi gelukkig wél blootgelegd. Eindelijk is het Evi gelukt te vertellen wie zij is. Zonder praten heeft Evi veel verteld. Haar wereld op tafel heeft zichtbaar gemaakt wat gezien mocht worden: haar echte niveau.